Nie stać nas na pestycydy
Koalicja Żywa Ziemia rozpoczęła 22.09.2020 roku kampanię na rzecz radykalnego ograniczenia stosowania pestycydów w Polsce. Kampania jednocześnie dąży do podniesienia świadomości społecznej w kwestii powiązań między tym, co znajdujemy na talerzu a Wspólną Polityką Rolną (WPR) UE. W najbliższych latach jakość naszej żywności będzie zależeć także od wdrożenia WPR poprzez „Krajowy Plan Strategiczny WPR 2021-2027”.
„Dość trucia!” link do petycji https://www.petycjeonline.com/dosc_trucia
Dlaczego to jest ważne?
Chemiczne pestycydy są stosowane w rolnictwie, a także do kontroli roślinności w przestrzeni publicznej: parkach, ogrodach, chodnikach, placach zabaw, lasach. Zużycie pestycydów – w Polsce, Europie, na świecie – stale rośnie, a ich pozostałości znajdują się w glebie, wodzie i deszczu, w ludzkich organizmach.
Choć teoretycznie znane są normy dla bezpiecznego użycia dla poszczególnych substancji, w praktyce są one nagminnie przekraczane. Nikt też nie bada, jak działają, i jak długo pozostają w środowisku i organizmach tzw. koktajle pestycydowe, czyli występujące razem mieszanki wielu różnych substancji. Choć określone są najwyższe dopuszczalne poziomy (NDP) substancji szkodliwych w żywności, w praktyce ich przekroczenia są częste, ale rzadko się je wykrywa. Pokazały to badania przeprowadzone przez FoodRentgen – analiza płatków śniadaniowych, kasz jaglanych oraz gryczanych wykazała, że w większości próbek NDP substancji szkodliwych były znacznie przekroczone. Zmianom ulegają też same normy: kiedy UE zezwoliła na import przeznaczonej na pasze soji GMO (soja Roundup Ready), 200-krotnie zwiększono europejską normę pozostałości glifosatu w ziarnie (z 0,1 mg/kg do 20 mg/kg).
Glifosat jest najbardziej rozpowszechnioną substancją chemiczną używaną w pestycydach. To nieselektywny herbicyd, który powoduje zamieranie rośliny – stosowany jest do usuwania chwastów, ale także „pielęgnacji” zieleni miejskiej: usuwania roślin z chodników, parków, placów zabaw. Na polach używany jest także do „dosuszania” plonów bezpośrednio przed zbiorem. Choć nie jest to praktyka zgodna z przeznaczeniem herbicydu, staje się coraz powszechniejsza i to prawdopodobnie ona powoduje przekroczenia poziomu pozostałości glifosatu w produktach spożywczych.
Glifosat został zakwalifikowany jako środek “prawdopodobnie rakotwórczy” przez Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem wchodzącą w skład WHO. Koncern będący właścicielem najbardziej znanej marki zawierającej glifosat przegrał kolejne procesy o odszkodowania – sądy w USA uznały, że kontakt z tą substancją przyczynił się do rozwoju chłonniaka nieziarniczego. Badania naukowe wiążą również glifosat z zaburzeniami endokrynologicznymi prowadzącymi do problemów z płodnością oraz z niszczeniem flory bakteryjnej jelit, co może przyczyniać się do szeregu chorób i zaburzeń, m.in. cukrzycy, otyłości, nietolerancji pokarmowych, chorób związanych z układem odpornościowym, depresji i ADHD, parkinsona.
W UE sprzedaż substancji czynnych wykorzystywanych w środkach ochrony roślin wynosi obecnie ok. 350 tys. ton i od lat systematycznie rośnie. Ta skala stosowania pestycydów powoduje koszty, których nie ponoszą ich producenci, a które przerzucane są na społeczeństwa. Są to koszty (1) związane z ochroną zdrowia i chorobami związanymi ze skażeniem środowiska i żywności, (2) koszty związane z utratą różnorodności biologicznej i naturalnych możliwości regulacji ekosystemów, które zostają zaburzone przez środki chemiczne, i wreszcie (3) rosnące koszty związane z produkcją rolną – stosowanie pestycydów wyjaławia glebę (niszczy naturalne procesy pozwalające zachować jej żyzność), sprzyja jej wysychaniu (i zwiększa wrażliwość na suszę) – są miejsca na świecie, gdzie na skutek stosowania pestycydów, produkcja rolna przestała być możliwa.
Są państwa, które ograniczają stosowanie pestycydów. Luksemburg będzie pierwszym krajem w Europie, który do końca 2020 roku całkowicie zakaże stosowania glifosatu. Na ten krok zdecydowało się wiele państw na całym świecie (np. 6 krajów znad Zatoki Perskiej), inne zabroniły np. stosowania go bezpośrednio przed zbiorem czy do pielęgnacji terenów zielonych. Również w Polsce pojawiły się inicjatywy postulujące ograniczenie stosowania glifosatu.
W tej chwili dyskutowana jest w krajach członkowskich Wspólna Polityka Rolna na lata 2021-2027. W ramach strategii „Od pola do stołu” ma ona powiązać model produkcji rolnej z jakością żywności i jej wpływem na nasze zdrowie. Ale dużo będzie zależeć od państw członkowskich. Polska, jak pozostałe kraje, musi stworzyć “Krajowy Plan Strategiczny WPR 2021-2027”, w którym określi, z jakich narzędzi skorzysta i jak będzie wdrażać cele nowej Wspólnej Polityki Rolnej. Ten plan powinien być ambitny i skutecznie realizować dobre cele wyznaczone przez Unię Europejską.
Na czym polega kampania?
Kampania Koalicji Żywa Ziemia jest głównie kampanią informacyjną w internecie i w mediach oraz kampanią rzeczniczą – naciskiem na polityków podejmujących decyzje.
Dążeniem jest, aby polski „Krajowy Plan Strategiczny WPR 2021-2027” przyczynił się do radykalnego zmniejszenia stosowania pestycydów w naszym kraju, zgodnie z celami Europejskiego Zielonego Ładu.
Od 21.09.2020 KŻZ (organizacja wiodąca działania: Fundacja Strefa Zieleni) zbiera podpisy pod petycją „Dość trucia!” (link do petycji https://www.petycjeonline.com/dosc_trucia) . Jest to apel do premiera Morawieckiego o:
-
- natychmiastowe wprowadzenie ustawowego zakazu oprysków roślin przed zbiorem przy pomocy chemicznych herbicydów, w tym tych zawierających glifosat;
- zakazanie stosowania glifosatu przez użytkowników nieprofesjonalnych oraz zakazu stosowania glifosatu i jego zamienników do pielęgnacji zieleni w przestrzeni publicznej: w parkach, na placach zabaw, cmentarzach, w ogrodach i na chodnikach;
- poważne podejście do celów redukcji pestycydów Europejskiego Zielonego Ładu; rząd już teraz musi podjąć aktywne działania na rzecz wdrażania alternatywnych technik rolniczych i eliminacji szkodliwych pestycydów z naszych pól i naszej żywności, w tym na rzecz rozwoju rolnictwa ekologicznego i dostępności polskich produktów ekologicznych dla konsumentów;
- lepszą kontrolę, a także uzależnienie płatności dla rolników w „Krajowym Planie Strategicznym WPR 2021-2027” od prowadzenia zrównoważonych praktyk rolniczych.
Petycji będzie towarzyszyć kampania informacyjna w mediach społecznościowych i w mediach tradycyjne, pismo do polityków zajmujących się zdrowiem oraz pismo do samorządów.