List do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi ws. GAEC 2

Pan Czesław Siekierski 

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Szanowny Panie Ministrze,

w dniu 27 stycznia podczas spotkania Rady AGRIFISH będzie Pan omawiał dokument pt. “Necessary revision of the performance clearance procedure, the green architecture and further simplification needs”. 

Doceniamy znaczenie ograniczania niepotrzebnych obciążeń administracyjnych poprzez harmonizację raportowania, ulepszanie systemów cyfryzacji i wyjaśnianie zasad prawidłowego wdrażania. Jednakże osłabienie lub usunięcie procesów i instrumentów mających zapewnić osiągnięcie celów środowiskowych WPR jest nieakceptowalne i przynosi efekt przeciwny do zamierzonego, z punktu widzenia interesów zarówno społeczeństwa, jak i rolników.

Normy dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska (GAEC) zostały gruntownie zmienione na początku 2024 r., prowadząc do osłabienia założeń środowiskowych WPR. Kolejne modyfikacje norm DKR spowodują dalsze niszczenie założeń zielonej architektury WPR i dlatego nie powinny mieć miejsca. Ponadto, otwarcie ram prawnych WPR byłoby sprzeczne z wezwaniami rolników do zwiększenia jej przewidywalności i stabilności. Postulujemy, by zamiast tych zmian, zwiększone zostało skuteczne wdrażanie WPR, skierowanych na ochronę środowiska i klimatu.  

Ma to szczególne znaczenie w przypadku normy GAEC 2: Ochrona torfowisk i terenów podmokłych (Rozporządzenie (UE) 2021/2115, Załącznik III), której wdrażanie jest opóźnione w kilku państwach członkowskich UE. 

Utrzymanie istniejących terenów podmokłych i torfowisk wśród gruntów rolnych jest niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania ekosystemów rolniczych. Obszary te odgrywają kluczową rolę w ochronie gruntów przed powodziami, łagodzeniu niedoboru wody, zmniejszaniu zanieczyszczenia gleby i wody, adaptacji do zmian klimatycznych i realizacji celów neutralności klimatycznej. W 2024 r. klęski żywiołowe poważnie dotknęły kilka krajów europejskich, zakłócając życie tysięcy rodzin. Intensywne powodzie spowodowały straty w wysokości około 10 miliardów euro. 

Ponadto norma GAEC 2 ma wspierać wdrażanie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie odbudowy zasobów przyrodniczych (Nature Restoration Law). Rozporządzenie to wzywa państwa członkowskie UE do wprowadzenia niezbędnych środków zapobiegających znacznemu pogorszeniu się siedlisk przyrodniczych, w tym siedlisk na torfowiskach i terenach podmokłych, które są w dobrym stanie – lub środków niezbędnych dla osiągnięcia celów dotyczących odbudowy zasobów przyrodniczych.

Proces upraszczania WPR powinien skupiać się na wyłączaniu nadmiernych, zbędnych obciążeniach biurokratycznych i prawnych, na które od wielu lat skarżą się rolnicy. Nie powinno to jednak dotyczyć środków i rozwiązań, które zapewniają podstawową ochronę środowiska niezbędną do zrównoważonego zarządzania krajobrazem rolniczym UE.

Z poważaniem,

w imieniu Koalicji Żywa Ziemia

Anna Kucińska

Koordynatorka Koalicji